Autor: Michał Kasperczak

Opublikowane w

Wigilijny program Polskiego Radia w 1987 r. Czwartek, 24 grudnia

Wigilia 1987 to czwartek.

Program radiowy do godzin popołudniowych był zasadniczo taki sam, jak zwykle, do tego stopnia, że nawet ostała się tradycyjna czwartkowa audycja muzyczna z Dwójki – godz. 14.00: Piosenki z Francji i Włoch. W Jedynce tradycyjnie Cztery pory roku (Andrzej Matul), Koncert przed hejnałem (nie napisali, czy były jakieś kolędy) itp. Zapraszamy do Trójki w Programie III  i audycje dla dzieci w Czwórce, to norma. Tak samo wcześniejszy język hiszpański i magazyn Żyją wśród nas. Również z Czwórki.

Wigilijno-świąteczny program zaczyna się od popołudnia.

Program I

Zwraca uwaga nieznaczna w sumie ilość kolęd i przesunięte punkty programu:

  • 17.00 Polskie kolędy śpiewa „Mazowsze”
  • 17.40 Wiersze dla ciebie
  • 18.00 Kolędowanie gwiazd
  • 19.00 Dziennik wieczorny oraz życzenia świąteczne od Programu I, informacje sportowe i informacje radia kierowców
  • 19.15 Koncert życzeń
  • 20.00 Radio dzieciom: „Zajaśniała pierwsza gwiazda” — słuchowisko Zofii Holskiej-Albekier
  • 20.25 Zaczarowany świat pozytywek i kurantów — aud. Eugeniusza Ratajczyka
  • 21.10 Jutro Program I proponuje słuchaczom
  • 21.15 Wigilia w muzycznych pamiętnikach — aud. Violetty  Lewandowskiej
  • 22.00 „Gwiazda, gwiazdeczka” — słuchowisko Ernesta Brylla, reż. Zbigniewa Kopalki, wyk. Andrzej Gawroński, Czesław Mroczek, Tadeusz Bartosik, Roman Kłosowski i inni
  • 22.35 Kolędy Inaczej — grają Jazzmani
  • 23.10 Klub starszych Janów – aud.  Jana Krenza i Jana Webera
  • 23.55—24.00 Północ poetów: Wiersze K. I. Gałczyńskiego.

Program II

Na uwagę zwraca o godzinę wcześniejsza emisja audycji Dzieła, style, epoki, popołudniowy koncert piosenek bożonarodzeniowych przygotowany przez Jacka Staśkiewicza, podobny w stylu country – Marka Gaszyńskiego oraz wieczorny duży 3-godzinny zestaw muzyki klasycznej. Z literatury, jedynie audycja poetycka Pastorałki (Tytusa Czyżewskiego). A szczegółowo było tak:

  • 15.10 Dzieła, style, epoki; m.in. Antonio Vivaldi.
  • 16.00 „Przed pierwszą gwiazdą” — Boże Narodzenie w piosence i poezji — aud. Jacka Staśkiewicza
  • 17.05—18.30 Program lokalny
  • 18.30 Tytus Czyżewski: „Pastorałki — kolęda w wielkim mieście”; adapt. Elżbieta Łukomska, reż. Henryka Rozena, muzyka Zbigniewa Wiszniewskiego
  • 19.00 – kolędy – Mazowsze i Chór Chłopięcy pod dyr. Stefana Stuligrosza
  • 19.30 „Białe Boże Narodzenie” — piosenki w wyk. Kenny Rogersa i Dolly Parton
  • 20.10 Koncert kolęd polskich
  • 20.30 Wiersze Jana Twardowskiego
  • 20.40 Koncert w wigilijnym nastroju * Barokowe koncerty na Boże Narodzenie gra The Academy of Ancient Music, dyr. Christopher Hogwood * Krystian Zimerman gra I Koncert fortepianowy e-moll Chopina, * Bach: Magnificat — gra Academy of Ancient Music pod dyr. Hogwooda
  • 24.00 Gwiazdkowy album gwiazd
  • 0.55 Wiadomości

Program III

Tu wyjątkowo zwarta formuła programu, przynajmniej w opisie zawartym na łamach Anteny. Było normalne popołudniowe Zapraszamy do Trójki, a potem wigilijny blok, który prowadził Andrzej Zajączkowski. Poniżej szczegóły:

  • 15.05 „Mój człowiek” i inne piosenki Edyty Geppert
  • 15.40 Zanim pierwsza gwiazda — aud. Elżbiety Ratyńskiej
  • 16.00—19.00 Zapraszamy do Trójki (stereo)
  • 17.30 Polityka dla wszystkich
  • 18.05 Informacje sportowe
  • 18.15 Akcenty Trójki
  • 19.00— 22.05 „Ciepło wigilijnych okien” — blok pod redakcją Andrzeja Zajączkowskiego
  • 22.05 24 godziny w 10 minut i informacje sportowe
  • 22.15—24.00 Kolędować każdemu… (stereo)

Program IV

Do godz. 17 program bez zmian, wigilijne motywy tradycyjnie w słuchowisku dla dzieci, czy audycjach młodzieżowych, gdzie m. in. już po południu, w ramach Rozgłośni Harcerskiej, Bożena Sitek i Wigilia dziwnych ludzi; Różne sposoby spędzania wigilii. Z innych – wcześniejszych audycji, o 11.00 tradycyjnie Dom i Świat Marzanny De Latourr, a o 12.30 przypadło na Magazyn OIRT Marii Bobrowskiej (nauka i technika w krajach socjalistycznych). Popołudnie i wieczór wypełnił cykl Powroty do dzieciństwa, przygotowany przez autorki związane z redakcją magazynu Między Nami, dwie audycje (uwaga!) autorstwa Jacka Cygana, inne audycje muzyczne Marii Żabickiej i Danuty Kryńskiej, montaż poetycko-muzyczny Zdzisława Horodeckiego. Z wydarzeń religijnych, nabożeństwo Kościoła Ewangelickiego i pasterka, tym razem z Radomia. Plan wigilijnej radiowej Czwórki w 1987 był następujący:

  • 17.00 „Powroty do dzieciństwa” (cz. I) — aud. Marty Korejwo
  • 17.20 Przed zapaleniem choinki — aud. Hanny Szof i Barbary Dzięgielewskiej
  • 18 00 Nabożeństwo Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego
  • 18.40 „Święta z bajki” — koncert kolęd polskich, aud. Jacka Cygana
  • 19.00 Felieton świąteczny — aud. Ewy Nowackiej
  • 19.10 „Powroty do dzieciństwa” (cz. II) —aud. Aldony Kołodziejskiej
  • 19.35 Zwierzęta mówią ludzkim głosem — aud. Jacka Cygana
  • 20.15 „Narodziny Pana” — wg Piotra Breugla, aud. Elżbiety Kollat z udziałem doc. Juliusza Chruścickiego
  • 20.40 Pastorałki staropolskie
  • 21.00 „Powroty do dzieciństwa” (cz. III) — aud. Emilii Stawskiej
  • 21.20 Prezenty muzyczne — aud. Marii Żabickiej
  • 21.50 Lektury Czwórki: Franciszek Karpiński — „Historia mego wieku i ludzi, z którymi żyłem”
  • 22.00 „Gdy nikt nie przyjdzie…”  — poemat wigilijny aud. poetycko- -muzyczna Zdzisława Horodeckiego; A. Adam: „Cantiąue de Noel” (P. Domingo, Vienna Symph. Orch. dyr. L. Holdridge), J. S. Bach — Ch. Gounod: „Ave Maria”, G. Bizet: „Agnus Dei — Intermezzo), C. Frank: „Panis Angelicus” (P. Domingo, Wiener Symphoniker, dyr. H. Froschauer), F. Schubert: „Ave Maria” (L. Pavarotti, National Philharmonic Orch, dyr. K. H. Adler) P. Esterhazy: „Harmonia Caelestis” — Christnias Cantatas (E. A. Lax, Capella Savaria), J. S. Bach: Weihnachts Oratorium BWV 248, aria sopranowa — Flósst, meine Heiland, flósst deine Name (G. Janowi tz, MOnchen Bach Orch, dyr. K. Richter), O. Mahler: Adagietto z V Symfonii (Concertgebouw Orch. Amsterdam, dyr. B. Haitink). 22.45 „Był las” — reportaż Ireny Piłatowskiej 23.03 Posłuchaj gwiazd — aud. Danuty Kryńskiej
  • 23.35 Kolędnicy z naszej ulicy — aud. Jacka Cygana i Marii Żabickiej.
  • 23.59—1.30 Transmisja mszy św. — pasterki z katedry pod wezwaniem Opieki NMP w Radomiu
Opublikowane w

Czas zaczynać

Od połowy lat osiemdziesiątych fascynowało mnie funkcjonowanie radia, różne audycje, prowadzący, ramówki, redakcje, sposób przygotowywania i prowadzenia programu radiowego. Wpierw było tylko słuchanie, potem zaczęło się wnikanie w szczegóły i monitorowanie – już bardziej intencjonalne nasłuchiwanie tego wszystkiego, co działo się z programem radiowym.  Początkowo był to Program I, potem fascynacja stereofoniczną Dwójką, edukacyjno-społeczną Czwórką i Trójką, w takiej właśnie kolejności. Dalej ożywienie, gdy powstawać zaczęły w Poznaniu i innych miastach rozmaite rozgłośnie radiowe. Nigdy jednak nie interesował mnie zbytnio techniczny sposób emisji programu radiowego, stacje radiowe poza Polską i współczesne formaty rozgłośni radiowych. W jakiejś mierze zatrzymałem się jako słuchacz z tym pozytywnym odbiorem radia na dawnych czasach. Poza drobnymi wyjątkami (Tok FM, Radio Emaus i oczywiście Polskie Radio), współczesna radiofonia do mnie w ogóle nie trafia.  Ideałem jest dla mnie wciąż Polskie Radio, bardziej tłumaczące i pogłębiające wiedzę wszelaką, spokojne i konkretne, a nie zabawowe i agresywne. Stąd chęć zachowania i publikacji wszystkiego, co wiąże się z historią Polskiego Radia (redakcje, ludzie, ramówki, zmiany programu, sposób przygotowywania i prowadzenia audycji). Czas, który szczególnie mnie interesuje to lata osiemdziesiąte w Polskim Radiu, co nie znaczy, że nie będę chciał od czasu do czasu poświęcić trochę miejsca na to, co było wcześniej lub później. Sprawa nie jest tak prosta, jak mogłoby się wydawać. Źródła do historii Polskiego Radia są bardzo rozproszone i niejednorodne. Ilość szeroko dostępnych publikacji drukowanych nie jest duża i często ma charakter co najwyżej okolicznościowych wspomnień zresztą o różnej wartości faktograficznej. Samo Polskie Radio systemowo nie zajmuje się historią swojego programu i zdaje się nie prowadzić prac badawczych na tematy, które by mnie interesowały. Wielu dawnych radiowców, albo zdążyło umrzeć, albo od dawna nie funkcjonuje w przestrzeni publicznej. Wiele lat  czekałem na pojawienie się publikacji, które mogłyby odpowiedzieć na pytania, które zapewne nie tylko mnie interesują. W końcu postanowiłem spróbować powoli zacząć zmieniać ten stan rzeczy. Mam nadzieję, że chociaż częściowo to się uda.

Tygodnik Antena i ramówki

Może nie w pełni doskonałym, ale jednak dokładnym przewodnikiem po historii PR będzie przede wszystkim tygodnik Antena, w którym znajdowały się szczegółowe opisy programu Polskiego Radia i Telewizji Polskiej. Nie były to tylko szczegółowe ramówki z czasem nadawania audycji, prowadzącymi, opisem zawartości (jeśli aud. literacka, to informacja o tłumaczu, autorach adaptacji, jeśli  muzyka klasyczna, to dokładny spis utworów wraz z wykonawcami), ale również opisy radiowych nowości, zmian programowych, wybranych – polecanych audycji muzycznych i literackich. Do tego wywiady z ludźmi mediów, korespondencje z zagranicy, ciekawostki technologiczne ze świata, rubryka z lżejszymi informacjami z życia gwiazd. Tak więc lektura samej już tylko Anteny komuś, kto sporo pamięta, może wiele rzeczy usystematyzować. I właśnie lektura Anteny stanie się głównym źródłem, które posłuży do odtworzenia charakteru programu radiowego z tamtych lat.

Mam też nadzieję na stopniowe poszerzanie informacji na podstawie źródeł dostępnych w Archiwum Polskiego Radia. Na razie jednak skupię się na ramówkach: tych reprezentatywnych i  tych okolicznościowych. Spróbuję też przedstawić zmiany funkcjonowania poszczególnych programów PR poprzez całe omawiane tu dziesięciolecie, tak aby usystematyzować pojawiające się w różnych miejscach niepełne i sprzeczne informacje.